نقشه برداران دانشکده سازمان نقشه برداری کشور

وب سایت تخصصی مهندسین نقشه بردار دانشکده سازمان نقشه برداری کشور

عضو شوید

عضویت سریع

تهيه نقشه نهايي و عملیات صحرائی

نتايج حاصل از يك پروژه نقشه برداري صحرايي بطور معمول به صورت يك شرح كامل از ترسيم مجدد نقشه صحرايي و يك گزارش توضيحي كتبي ارائه ميشود . نقشه هاي اوليه صحرايي را نيز بايد به عنوان مرجع نگهداري كرد . نقشه نهايي با نقشه صحرايي اختلاف دارد زيرا نقشه نهايي براي باردوم ترسيم شده است واطلاعات تفصيلي برداشت شده در صحرا تصحيح، ساده و تلفيق گرديده تا نقشه اي واضح تر و به سادگي قابل درك ارائه گردد . تعدادي از رخنمونها و بيشتر يادداشتهاي ليتولوژيكي برداشت شده اصلي ممكن است حذف شود ولي تا آنجا كه ممكن است بايد اطلاعات ساختماني بدون هيچ گونه تغييري نوشته شود . نكات عمده هر رخنمون ممكن است در روي نقشه نهايي نگهداري و يا حذف گردد كه اين كار به سليقه شخصي بستگي دارد، ولي در هر حالت درجه اطمينان حد ومرزها – آن طور كه با استفاده از خطوط ممتد تا بريده بريده اظهار مي شود ، بايد به دقت ارائه گردد .
روش عمومي :در اين جا فرض اين است كه كارهاي انجام شده در صحرا در روي قسمتهايي از يك نقشه مبنا شده است ، تا اين كه بتوان آنها را در ورقه اي مجزا براي كپي كردن جمع آوري نمود . از طرف ديگر اگر مشاهدات صحرايي هنوز بر روي كاغذهاي موجود درروي عكسهاي هوايي ثبت شده باشد ، آنگاه بايد با استفاده از يك سري عكس هوايي پياپي ( فتوموزائيك ) يك مبناي توپوگرافيك تهيه نمود . توجه داشته باشيد كه پيكانهاي موازي با شمال را رسم واز نقاط ثابت نقشه برداري ( نقاطي با ارتفاع مشخص ) به عنوان كنترلها استفاده كنيد. پيش از شروع به ترسيم نقشه نهايي بايد تصميماتي درمورد نحوه ارائه آن گرفته شود زيرا در روش تهيه آن مؤثر خواهد بود .
الف- آيا مقياس نقشه نهايي بايد همانند نقشه صحرايي باشد يا كاهش يابد ؟
كاهش مقياس به طريقه عكسبرداري و يا توسط يك دستگاه كاهش نوري بعد از انتقال اطلاعات از ورقه هاي صحرايي بر روي آن ( قبل از هر گونه رنگ آميزي ) انجام مي شود . به ياد داشته باشيد كه تمام شماره ها ، حروف ، نشانه ها و تزئينات به ميزان كافي بزرگ باشند ، تا پس از كاهش مقياس آنها خوانا بمانند .
ب- بررسي شود كه آيا يك يا چند نسخه از نقشه مورد نياز است. چنانچه فقط يك نسخه مورد نياز باشد، نقشه نهايي را ممكن است بوسيله ترسيم مستقيم از روي نقشه صحرايي و بر روي يك ورقه كاغذ مقاوم درست شود ( به فرض اين كه يك ميز ترسيم يا نقشه كشي در دسترس باشد ) ولي اگر چندين نسخه از نقشه مورد نياز باشد ، اولين نسخه را در روي كاغذ شفاف يا ورقه پلي استر يا پارچه كتاني مخصوص نگارش رسم مي كنند بطوري كه بتوان آن را به وسيله خطوط رنگي بار ديگر چاپ نمود:
ج- آيا نقشه اصلي حاوي تمام اطلاعات نقشه برداري مي باشد يا نقشه هاي جداگانه اي براي حل نمونه ها، هيدروژئولوژي، توپوگرافي يا ساختماني ارائه خواهد شد؟ درنظر داشته باشيد كه يك نقشه ساختماني جداگانه مي تواند براي يك ناحيه پيچيده بسيار مفيد باشد ولي بدان معني نيست كه بايد اطلاعات اوليه ساختماني را از نقشه اصلي حذف نمود.
د- كاغذ شفاف روي نقشه اصلي را بدقت طراحي كنيد و به خاطر داشته باشيد كه علاوه بر خود نقشه به فضايي براي كليد ، نقشه محل ، مقاطع عرضي ، عنوان و يك حاشيه عريض ( در حدود 3 سانتي متر يا بيشتر ) نياز خواهد بود . در صورت امكان نقشه بايد طوري قرار گيرد كه شمال آن به طرف بالاي كاغذ باشد ولي اگر نقشه داراي شكل بدي باشد ، احتمالاً لازم خواهد بود كه جهات ديگري به كار رود.
هـ- بررسي كنيد كه چه مقدار از جزئيات توپوگرافيك را نقشه زمين شناسي بايد در بر داشته باشد . به عنوان راهنمايي بايد كه به قدر كافي اطلاعات توپوگرافي را نشان داد تا در صورت لزوم، زمين شناس ديگري تمام اشكال زمين شناسي نشان داده شده در روي نقشه را بتواند در روي زمين پيدا كند ولي اين اطلاعات بدان پايه نباشد كه راههاي داده هاي زمين شناسي را معلوم نكند. معمولاً نشان دادن جاده هاي اصلي، راههاي مهم ، چاهها ، روستاها ، آبراهه هاي اصلي ، قله كوهها و شكست يا شيب اصلي دامنه در اطراف تپه ها مفيد است . همچنين اگر ناحيه داراي اشكال ژئومورفولوژيك جالبي باشد كه مايل به ثبت آنها هستيد ، بهترين راه حل اين مسأله ارائه يك نقشه ژئومورفولوژيك جداگانه است .
بعد از اجراي اين تصميمها ، انتقال جزئيات از نقشه صحرايي بر روي كاغذ لازم است. توپوگرافي حد و مرزها و نشانه ها را مي توان بطور مستقيم با جوهر علامت گذاري كرد . اما توجه داشته باشيد كه جهات دقيق نشانه هاي ساختماني در جاي خود ثبت باشد . چنانچه هر گونه ترديدي در اين باره وجود داشته باشد ، بهتر است كه براي ترسيم دوباره نشانه ها از نقاله استفاده كنيد . ابتدا اعداد و حروف را با مداد بر روي نقشه منتقل نماييد و فقط هنگامي كه معلوم گرديد كه دقت كافي بكار رفته و در بهترين موقعيت قرار دارند و بسادگي قابل خواندن هستند آنها را با جوهر پر رنگ كنيد .
مرحله بعدي شامل تزئين با رنگ آميزي سازنداي مختلف ،افزودن يك كليد ، شبكه رفرانس ( مرجع )، مقياس، جهت شمال، مقطع يا مقاطع عرضي و نقشه محل مي باشد. هر يك از اين كارهاي اضافي نيز نيازي به بررسي دقيق دارد.

تزئين يا رنگ آميزي
هر سازند را بايد به طور واضح از سازنداي ديگر بوسيله تزئين يا رنگ مشخصي جدا كرد . اين كه بهتر باشد از رنگ يا تزئين استفاده شود ، به تعداد نسخه هاي مورد نياز و شيوه تكثير آن بستگي دارد. شك نيست كه يك نقشه رنگ شده خيلي جالبتر و درك آن ساده تر از نوعي است كه تنها داراي تزئين سياه و سفيد باشد و چنانچه فقط نسخه هاي اندكي از آن مورد نياز باشد يا تنها يك نقشه رنگي چاپ شده موجود باشد، آنگاه اين بهترين روش براي استفاده خواهد بود. براي رنگ آميزي بيرون زدگيها ، استفاده از مداد رنگي بسيار ساده تر از آبرنگ است ، چرا كه آبرنگ موجب چروكيده شدن كاغذ خواهد گرديد. مگر آنكه قبل از آن مرطوب و كشيده شده باشد. به هنگام رنگ آميزي از سايه روشن استفاده كنيد زيرا سايه هاي تيره زمينشناسي و توپوگرافي را نامشخص مي كند، رنگهاي تيره را براي سازندهايي كه داراي كوچكترين بيرون زدگي هستند، اختصاص دهيد.
علاوه بر اين بايد كه رنگهاي قراردادن را دنبال كرد و به موجب آن براي مثال ، سنگ آهك معمولاً توسط سايه هاي آبي رنگ ماسه سنگها با رنگ زرد يا قهوه اي ،توده هاي نفوذي آذرين اسيدي به رنگ نارنجي يا قرمز و غيره نشان داده مي شوند . ممكن است با افزودن اعداد يا حروفي در روي رنگها تشخيص دقيقي از سازندا بدست آيد. در برخي نقشه ها يك رنگ مشابه را براي بيش از يك سازند به كار مي برند و سپس با افزودن تزئيناتي در روي اين رنگها آنها را از يكديگر جدا مي كنند . ممكن است نمونه هايي كه در مجله هاي مربوط به اين دانش منتشر شده است ، به دست آوريد . ممكن است آنها را با قلم سياه رسم كنيد يا اين كه از ورقه هاي چاپي تزئيني كه داراي چسبندگي هستند ، جدا كنيد. روش دوم تميزتر است ولي اگر نقشه زياد جابجا شود ، اين علائم بسادگي جدا ميشوند . درهر صورت نقشه هايي كه داراي اين گونه تزئينات هستند ، هرگز نبايد تا شوند .

كليد یا راهنما نقشه
قبل از اين كه كليد را به نقشه اضافه كنيم، لازم است تا كروكي مدادي جداگانه اي از كليد آماده كنيم. كليد نقشه بايد حاوي سازندا يا انواع سنگهايي باشد كه به طور جداگانه در روي نقشه نشان داده ميشود و معمولاً توسط يك سري چهار ضلعيهاي كوچك كه مقابل هر كدام اسم بخصوصي آمده است، آنها را فهرست بندي مي كنند ( به جوانتر در بالا قرار گيرد ، اگر چه كه در بسياري موارد سنگهاي آذرين را جدا از سنگهاي رسوبي و ولكانيكي نشان مي دهند . هر نشانه اي كه در روي نقشه به كار رفته است بايد در كليد نيز همراه با توضيح آن آورده شود . توجه داشته باشيد كه ممكن است بسادگي يك سازند يا نشانه اي از فهرست حذف گردد يا از قلم بيفتد ، بنابراين پيش از افزودن كليد به نقشه آن را با دقت بررسي نماييد .

شبكه مرجع
در بسياري موارد لازم مي آيد كه به هنگام تهيه گزارش به نقاط ويژه اي بر روي نقشه اشاره گردد . براي بيننده و خواننده وقت زيادي لازم خواهد بود كه اعداد را درهر محل بيابد و درهر حال به خاطر وضوح نقشه بهتر است كه از آن حذف و از يك سيستم شبكه بندي كه بتوان به توسط اعداد معين به محلها ارجاع داد، استفاده نمود (شكل 22) . بعضي از كشورها داراي يك سيستم شبكه بندي ملي هستند كه براي اين منظور مي توان آن را بكار برد . از سوي ديگر اگر انواعي از نقشه مبناهاي دقيق در دسترس باشد ممكن است از طول و عرض جغرافيايي آنها براي شبكه بندي استفاده كرد .اگر اين امكان نباشد ، زمين شناسي بايد شبكه اي را براي پوشش ناحيه نقشه برداري خود رسم كند . هرگاه ممكن شود بايد بعضي نقاط روي نقشه را به سيستم طول و عرض جغرافيايي ربط داد تا آنگاه كه نقشه هاي توپوگرافيك مناسب در دسترس قرار گيرد . بتوان اطلاعات زمين شناسي را بدقت بر روي آن منتقل كرد .

شكل 22- الف) يك سيستم شبكه بندي مرجع براي نشان دادن محل ، براي مثال دو نقطه مرجع در اين سيستم نشان داده شده است ب) طرح ساده اي از يك كليد براي يك نقشه زمين شناسي .

مقياس
هر نقشه اي بايد داراي يك مقياس جزء به جزء باشد كه در روي آن نشان داده مي شود (شكل 22). همچنين مقياس را ممكن است به صورت عدد ارائه نمود ( براي مثال 1:20000 ) ولي به خاطر داشته باشيد اگر در اندازه نقشه كاهش داده شود ، آنگاه اين مقدار كاهش يافته نيز بايد با مقياس نهايي مطابقت داده شود . هميشه بايد مقياس جزء به جزء را در سيستم متريك ارائه نمود ولي واحد « مايل » و « يارد »‌ نيز ممكن است در مناطقي كه هنوز استفاده از آنها معمول است ، نشان داده شود .
جهت شمال
جهت شمال نيز مانند مقياس بايد هميشه در روي نقشه به وضوح نشان داده شود. ممكن است شمال واقعي را به تنهايي و يا همراه با شمال مغناطيسي براي يك سال معين نشان داد . درباره مزاياي آن ، كه جهت شمال به طرف بالاي نقشه باشد ، پيش از اين توضيح داده شدو هنگامي كه اين كار انجام شود ، شبكه بندي مرجع را مي توان به عنوان يكي از جهات شبكه بندي نسبت به شمال ترسيم كرد .

مقاطع عرضي
ترسيم يك يا چند مقطع عرضي در سطح عمودي براي نمايش بهتر نقشه هاي زمين شناسي لازم مي آيد . اين مقاطع را ممكن است در روي همان ورقه اي كه خود نقشه قرار دارد ، ترسيم كرد و يا بطور جداگانه در گزارش نشان داد . اگر مقاطع همراه با نقشه ترسيم شده باشد ، مقياس افقي آنها نيز همانند مقياس نقشه خواهد بود . در مقياس عمودي اگر لازم آيد مي توان تا حدودي بزرگ نمايي اغراق آميز به كار برد ولي هر جا كه ممكن باشد بهتر خواهد بود كه از مقياس عمودي افقي استفاده شود . به خاطر داشته باشيد كه وجود اغراق در مقياس عمودي تمام شيبها را نيز تغيير خواهد داد . مقاطع عرضي داراي تفسير بيشتري نسبت به خود نقشه مي باشند و در بسياري موارد بهتر است كه اين تفسير را به صورت : « تا مسافتي به طرف بالا درهوا » و « به طرف پايين در زمين » توسعه داد . يعني ادامه روند قبلي ساختمانها را بالاتر از سطح فرسايش كنوني بوسيله حد و مرزهاي نقطه چين ممتد نشان مي دهند. چنانچه ناحيه يك توالي چينه شناسي پيچيده باشد ، بهتر است كه يك مقطع عمودي باريك از توالي را كه با مقياس فرضي رسم شده و جزئيات ليتولوژي و فسيلهاي موجود را نشان مي دهد به نقشه ضميمه كنيد.

نقشه محل( فتواندکس)
موقعيت عمومي ناحيه مورد نقشه برداري و حد و مرز آن با نواحي ديگر را در يك نقشه كوچك مقياس از نقطه يا كشوري كه محل مورد مطالعه در آن قرار دارد توسط نقشه محل نشان مي دهند. اين نقشه ممكن است درگوشه اي از نقشه اصلي زمين شناسي قرار گيرد يا اين كه به طور جداگانه در قسمت ابتدايي گزارش آورده شود .

نوشتن گزارش
گزارش زمين شناسي تا حدودي يك شرح توصيفي و بسيط از نقشه زمين شناسي است كه جزئيات بيشتري از اشكال مختلف را نشان مي دهد به علاوه حاوي هر نوع اطلاعات اضافي كه ممكن است از آزمايش مواد جمع آوري شده در آزمايشگاه به دست آمده باشد ، خواهد بود . هر چند گزارش به نقشه وابسته است زيرا گزارش را نمي توان بدون نقشه بدرستي درك كرد ولي نقشه بايد طوري رسم شود كه خود گوياي مطالب باشد. اگر چه تركيب و طول گزارش طبق برنامه ريزي توصيف شده در پروژه ها تغيير كند ، ولي تنظيم گزارشي كه پوششي از اشكال اصلي زمين شناسي يك ناحيه مورد نقشه برداري را ارائه كند ، بايستي توسط يك طرح متداول دنبال شود ، بطوري كه بتوان گزارش خود را با بررسي گزارشهاي سازمانهاي زمين شناسي ملي ارزيابي كرد . يك برنامه ريزي معمولي و بي نقص شامل اقلام زير خواهد بود .
صفحه عنوان
مندرجات
فهرست تصاوير
چكيده
بخش 1: مقدمه
بخش 2 : زمين شناسي عمومي و موقعيت زمين شناسي
بخش 3 : ليتولوژي وارتباط آنها در صحرا
بخش 4 : زمين شناسي ساختماني
بخش 5 : فسيل شناسي
بخش 6 : پتانسيل اقتصادي
بخش 7 : تاريخچه زمين شناسي
بخش 8 : نتيجه گيري و خلاصه
منابع

هر يك از اجزاي ( 1 تا 8 ) معمولاً به چندين عنوان زير بخش تقسيم مي شود و اين زير بخشها ، ممكن است به اجزاء كوچكتر تقسيم شوند ، البته نوشتن طرح ممكن است بنا بر نياز و سيلقه شخصي تغيير كند اما بخشها بايد يكديگر را به يك ترتيب منطقي دنبال كنند . اين نكته مهم است كه برنامه خود را پيش از شروع به كار بطور تفصيلي مشخص كنيد و فقط سرفصلها را تعيين نكنيد بلكه چگونه اين سرفصلها بايد دوباره تقسيم شوند را نيز مورد بررسي قرار دهيد . يك تخمين اجمالي از طول هر بخش و زير بخشهاي آن بايد تهيه شود . گزارش را با طول معيني كه لازم است ، بنويسيد . يك تخمين انديشيده از تعداد لغات احتمالي و تعداد صفحات داشته باشيد تا هنگامي كه واژه ها با فاصله دو برابر ماشين مي شود ( روي كاغذ 30*21 سانتيمتر ) ، در حدود 300 واژه را در خود جاي دهد . در يك پروژه نقشه برداري براي بيشتر دانشجويان ، تهيه گزارشي با حجم حدود 5000 لغت ( يعني معادل 18 صفحه ماشين شده ) معقول خواهد بود.
گزارش نقشه زمين شناسان حرفه اي سازمان زمين شناسي بسيار طولاني تر است و 25000 تا 30000 واژه يا بيشتر را شامل مي گردد . بنابراين براي تخمين طول هر بخش ، رقمي براي بيشترين تعداد لغات ، مورد استفاده به دست آوريد و آن را بين فصول و بخشهاي مختلف ، بر حسب اهميت عناوين در ناحيه هاي نقشه برداري تقسيم كنيد . بنابراين ممكن است در يك ناحيه ،پتانسيل اقتصادي آن قابل بررسي باشد و يك فصل طولاني را شامل شود ، در صورتي كه در ناحيه ديگر امكانات اقتصادي محدود ولي وضعيت ساختماني بسيار پيچيده داشته باشد .
از اين رو برقراري موازنه متفاوت بين فصلها لازم خواهد بود . هنگامي كه طرحي براي نوشتن تنظيم مي شود ، موضوعهايي كه نياز دارد تا بوسيله شكل نشان داده شود را نيز بايد فهرست كرد . همچنين عناوين هر جدولي كه در داخل متن گذاشته مي شود بايد فهرست گردد . اگر چه بدون شك اين طرح مقدماتي بعدها نياز به تغييراتي خواهد داشت اما ترديد نيست كه يك راهنمايي مفيد در طول نوشتن گزارش خواهد بود .
روش يا سبك : هر كس مي تواند روش نوشتن خود را بهبود بخشد ، هر چند شايد تنها روش يادگيري بوسيله تمرين كردن و شناخت خطا و دنبال كردن مثالهاي مناسب شناخته مي شود ولي توضيح اين موضوع كاري مشكل است ، اما در اين مورد نكات مهمي وجود دارد كه معتقديم بايد دراينجا بدانها اشاره و تأكيد گردد :
پيش از همه خواننده اي را كه مخاطب گزارش است بايد در نظر گرفت كه اين افراد به طور عموم زمين شناسان هستند و بنابراين مي توان فرض كرد كه آنها اطلاعاتي كلي از اصطلاحها و مسائل زمين شناسي اندوخته دارند ولي نبايد تصور كرد كه آگاهي آنها از وضعيت زمين شناسي محل و يا منطقه كافي باشد . دوم اين كه نوشته ها بايد مختصر و دقيق باشند ولي با سبك و روش جالبي ارائه شوند تا اين كه توجه خواننده را جلب نمايند . نقل قولهاي توصيفي و طولاني مي تواند بسادگي خسته كننده باشد ، بنابراين يا ارائه جدولهايي كه برخي مطالب در آنها آمده است و نيز دياگرامهايي كه براي درك ساده تر اطلاعات ارائه شده ، ايجاد تغييراتي در گزارش لازم خواهد بود كه اين روشها خود موجب صرفه جويي در فضا نيز مي شود . در جاهاي مقتضي مي توان به توصيفهاي كمي پرداخت ( براي مثال ، انداره دانه يا نسبت اجزاي تشكيل دهنده )، اما اين توصيفها نبايد آن قدر مفصل باشند كه خواننده را در انبوه اعداد غرق نمايند. در املاي كلمات دقيق باشيد ( در صورت لزوم از يك لغت نامه استفاده كنيد ) و از تكرار زياد واژه ها يا عبارات پرهيز نماييد . همچنين لازم است كه تفاوت بين حقايق و تفسيرهايي كه بر روي آنها گذاشته شده است را بطور واضح مشخص كرد . براي مثال يك شكل زمين شناسي را پيش از آن كه در مورد تشكيل احتمالي آن بحث نماييد بطور كامل توصيف كنيد. در خاتمه به هيچ دليلي نبايد دلسرد شويد و با ادامه تلاشي كه مورد نياز است به نتيجه مطلوب خواهيد رسيد. گروه اندكي از مردم دريافته اند كه "نوشتن" يك كار ساده است و تقريباً همه كس بايد قبل از آن كه قادر باشد تا شرح نهايي را بنويسد، دست كم يك پيش نويس مقدماتي تهيه نمايد.

صفحه عنوان
عنوان بايد همچنان كه پرمعني است، درصورت امكان، بايد كوتاه هم باشد، عنوان بايد ماهيت كلي پروژه واسم جغرافيايي ناحيه و منطقه اي كه كار صحرايي در آن انجام شده است را بيان كند. نام نويسنده، نام مؤسسه اي كه به آن وابسته است و سال ارائه گزارش بايد درزير عنوان آورده شود.
مندرجات وفهرست اشكال
اين اطلاعات پس از شرح نهايي گزارش گرد آوري مي شود و تمامي عناوين فصلها و زير فصلها را شامل مي شود كه به توسط يك فهرست از زيرنويس تمام اشكال، دياگرامها، لوحه ها و جدولها دنبال مي شود. در مقابل هر موضوع بايد شماره صفحه آن نيز نشان داده شود.
چكيده
چكيده معمولاً پس از آن كه متن اصلي كامل گرديد ، نوشه مي شود . چكيده بايد كوتاه ( 100 تا 600 واژه ، كه به طول گزارش بستگي دارد) و شامل شرح بسيار خلاصه اي از اهداف و نتايج اصلي بدست آمده از پروژه باشد . تأكيد ويژه اي بر روي هر مدرك جديد يا پر اهميت را داشته باشيد و خلاصه اي از هر فرضيه جديد را ارائه كنيد . به خاطر داشته باشيد كه چكيده مطالب به تنهايي ، يا همراه با خلاصه و نتيجه گيري نهايي خوانده مي شود .
مقدمه
در بسياري موارد اين بخش به بهترين وجهي با ارائه محل دقيق و گستردگي ناحيه مورد مطالعه ( با ذكر طول و عرض جغرافيايي و ارجاع آنها به نقشه محل ) همراه با تفسيري در مورد امكان دسترسي به آن شروع مي شود . بايد يك بيانيه روشن درباره اهداف مورد مطالعه ارائه شود و همراه با اين اهداف بايد كه زمان صرف شده براي انجام پروژه و روشهاي مورد استفاده براي رسيدن به اين اهداف بيان شود . همچنين مناسب است كه در اينجا خلاصه اي كوتاه از كارهاي انجام شده قبلي با ذكر نام نويسندگان وتاريخ انتشار آْنها به عنوان كليد مرجع ارائه گردد ولي نتايج تفصيلي آنها را براي متن اصلي گزارش بايد نگه داشت . هر گونه اظهار نظر كلي در مورد توپوگرافي ، آب و هوا ، گياهان و كشاورزي در ناحيه نيز ممكن است جايي در اين قسمت داشته باشد . اگر چه هر نوع گزارش سيستماتيك از ژئومورفولوژي ناحيه بايد كه براي فصول بعدي بماند . مرسوم چنين است كه مقدمه را با قدرداني رسمي از هر مؤسسه آموزشي يا شخصي كه خود يا مؤسسه اش به نويسنده كمك كرده است پايان مي دهند .
متن اصلي
بطور كلي توصيف و تفسير اصلي گزارش بعد از مقدمه مي آيد و از نظر محتوا از يك پروژه تا پروژه ديگر تغيير مي كند لذا مشكل است كه يك راهنماي تفصيلي براي آن پيشنهاد شود . بنابراين ، اظهارات خود را به چند نكته ويژه منحصر مي كنيم.
متن اصلي به طور معمول يا يك توصيف كلي از زمين شناسي شروع مي شود و لازم است كه برخي از گزارشهاي زمين شناسي منطقه اي تحت اين عنوان ارائه گردد و اين بدان هدف است كه مسائل زمين شناسي ناحيه مورد نقشه برداري را بتوان با آنهايي كه در محدوده اطراف ديده مي شود ارتباط داد. به علاوه براي درك بهتر زمين شناسي، در موقعيت فعلي بهتر است كه خلاصه اي از توالي چينه شناسي منطقه ارائه شود، هر چند كه اين كار بطور عمده به تفسير شواهدي كه بعداً ارائه خواهد شد ، بستگي دارد.
روشي كه براي اين كار در اين مرحله پيشنهاد مي شود ، شامل ارائه جدولي است كه خلاصه اي از اسامي ، خصوصيات عمومي و ارتباط بين سازنداي نقشه برداري شده مختلف را دارا باشد. اين جدول نيز ممكن است توالي رويدادهايي را كه در اين تواليها ثبت شده و نيز انطباق آنها با نواحي مجاور را نشان دهد. بحث تفصيلي بيشتر از تاريخچه زمين شناسي را مي توان در آخر گزارش ارائه نمود. از شواهدي كه در فصل قبلي توصيف شده اند، مي توان براي تأييد تعبير و تفسير اين تاريخچه زمين شناسي استفاده كرد. لازم به ذكر است كه به هر نوع ترديدي نيز بايد اشاره شود. در حقيقت ، درهر كار علمي خوب مسائل جديدي مطرح مي شود و نبايد از آنها گذشت بلكه بهتر است بر روي اين نوع مسائل تأكيد شود .
در بحث پتانسيل اقتصادي، تمام رويدادهاي شناخته شده از كانيها و سنگها بايد بطور كامل توصيف شوند و نبايد فراموش كرد كه بايد به كارهاي انجام شده قبلي در رابطه با مسائل اقتصادي در اين ناحيه بطور مفصل اشاره گردد . وسايل تهيه آب بويژه در نواحي خشك نيز بايد مورد بررسي قرار گيرد به طوري كه بايد وجود هر نوع مشكلي را كه ممكن است موجب مخاطره افكندن زمين شناسي شود بررسي كرد. اگر تمايل بيشتري به ادامه بررسي برخي از كانيهاي اقتصادي مورد نظر در منطقه داشته باشيد، لازم است تا محل را از نظر پتانسيل، توسعه و ارزيابي مسائل قابل دسترسي، نظير آبرساني، كارگاه محلي و نظاير آنها مورد بررسي قرار دهيد.
در آخرين فصل از متن اصلي به طور عمده ، تركيبي از نتايج بدست آمده و نتيجه گيريهاي كلي از كار انجام شده ارائه خواهد شد . اين گونه جمع بنديها ممكن است براي نويسنده گزارش كه در حال حاضر با تمام جزئيات پروژه آشناست ، غير ضروري به نظر آيد . لكن اين بخش براي خواننده مي تواند در يك نتيجه گيري قابل درك و منطقي از گزارش مفيد باشد . به علاوه دراين مرحله از كار ، زمين شناسي ناحيه مورد نقشه برداري ممكن است در يك وضعيت منطقه اي قرار داده شود و توجه داشته باشيد كه اين كار جديد ، ممكن است پاسخگوي سؤالاتي باشد كه در يك مقياس منطقه اي پيش مي آيد . در خاتمه بهتر است كه پيشنهادهايي را براي انجام بيشتر در ناحيه ارائه كنيد .
تصاوير
اشكالي كه با دقت تهيه شوند، كمك بسيار مؤثري به وضوح و جذابيت گزارش مي كنند، ولي اشكال ناموزون ارزش آن را مي كاهد. اشكال بوپژه براي نشان دادن محل در صحرا،‌ پتروگرافي، فسيلها، ساختمانهاي پيچيده و براي ارتباط بين تعداد زيادي از داده هاي عددي بسيار مهم مي باشند. ممكن است انواع مختلفي از اشكال مورد استفاده قرار گيرد كه شامل ترسيم مجدد كروكيهاي صحرايي و نقشه هاي كروكي، عكسهايي از ارتباط بين مطالعات صحرايي و مواد مورد آزمايش در آزمايشگاه، ‌نمودارهاي ترسيمي از تواليهاي چينه شناسي، دياگرامهاي سه بعدي، مقاطع عرضي و طرحهايي از داده هاي شيميايي ، ساختماني يا بافتي در قالب نمودار دوتايي و مثلثي ، هيستوگرام و استريوگرام مي باشد . درغالب موارد بايد كه مواد مشخص و يا واضح و با اهميت را انتخاب كنيد . توجه داشته باشيد كه عكسهاي صحرايي بسيار خوب بهتر از يك كروكي خوب صحرايي – و يا كروكي ترسيم شده از خود عكس- مي باشد.
ترسيم مقاطع نازك ، يا طرح برداري از آنها ، بسيار واضحتر از اغلب ميكروفتوگرافهاست ، ضمناً روش تكثير ( زيراكس ، خطوط رنگي ، چاپي و غيره ) را نبايد از نظر دور داشت و استفاده از رنگ نيز دياگرامها را بهتر خواهد كرد. از طرف ديگر خيلي اوقات ترسيم خطوط ساده و بدون جزئيات غير ضروري مي تواند بسيار مؤثر باشد.
در خاتمه پيشنهاد مي شود كه:
الف) اشكال به قدر كافي بزرگ باشند تا جزئيات و حروف در روي آن بسادگي ديده شود ؛
ب) براي ترسيم دياگرامهاي پيچيده كروكيهاي مقدماتي تهيه كنيد ؛
ج) به خاطر داشته باشيد كه عكس بايد داراي مقياس باشد و جهت را در جاهايي كه لازم است نشان دهيد ؛
د) هر شكلي را كه در كليد يا درزير نويس توضيح نداده ايد، بر چسب بزنيد.

منابع
در هنگام نوشتن گزارش بايد سعي شود كه به مقالات مناسب رجوع گردد، بويژه هنگامي كه در مورد كارهاي انجام شده قبلي در ناحيه بحث مي شود ، به علاوه هر توصيف يا فهرستي از داده ها يا فرضياتي كه مربوط به خود نويسنده نيست بايد منبع آن معرفي گردد .
اگر نام نويسنده اي در متن ذكر مي شود، بايد اسم فاميل و سال انتشار مقاله وي را با استفاده از كروشه، به صورت " ... و گزارش شده است كه رسوبات مشابهي در طول همان گسل در جهت شمال شرقي وجود دارد" ‌‌[اكبرزاده ، 1972] ارائه كرد. اگر در متن گزارش به صورت جمله خبري از شخصي نام برده مي شود به اين صورت باشد. اكبرزاده (1972) عقيده داشته كه رسوبات مشابهي در طول همان گسل در جهت شمال شرقي وجود دارد.
همچنين توجه داشته باشيد كه اگر نشريه مذكور در متن داراي دو نويسنده باشد، بايد كه هر دو اسم آنها در متن آورده شود: ".. گفته مي شود كه توده هاي نفوذي ، عمدتا داراي سني جوانتر از رسوبات كرتاسه مي باشند" [آقاجاني و عرب اميري، 1389]". در صورتي كه تعداد نويسندگان بيش از دو نفر باشد، ارجاع به آنها در متن به صورت زير خواهد بود. "... برطبق گفته علوي و همكاران (1969 )"‌ و يا اگر در انتهاي پاراگراف ذكر مي كنيد بايد به صورت زير باشد.
".. گفته مي شود كه توده هاي نفوذي ، عمدتا داراي سني جوانتر از رسوبات كرتاسه مي باشند" [آقاجاني و همكاران، 1389]".
فهرست كامل نويسندگان در ليست منابع ارائه مي شود. تمام اسامي ارائه شده در متن بطور كامل در مرجع ذكر مي شود و در آخر گزارش قرار مي گيرد. اين گونه فهرستها معمولاً به ترتيب حروف الفبا و بر اساس نام نويسندگان تنظيم مي گردد( سيستم هاروارد). اما روشهاي متنوع ديگري نيز مورد استفاده قرار مي گيرد كه مي توان با نگاهي به كتابهاي مختلف، اين موضوع را مشاهده كرد.
اسم فامیل نويسنده، حروف اول اسم كوچك و اسم مياني(لقب)، سال انتشار، عنوان كامل مقاله يا کتاب، اسم مخفف مجله، انتشارات, شماره جلد و شماره صفحات اول و آخر مقاله يا تعداد صفحات کتاب آورده مي شود. معمولاً در زير عنوان مقاله خط كشيده شده يا آن را با حروف کج (ايتاليك) چاپي نشان مي دهند.
در نوشتن منابع ابتدا منابع فارسي و سپس منابع ديگر زبانها بر اساس حروف الفبا اسامي نوشته شود .
1- خسرو تهراني، خ. و علي درويش زاده، 1363، زمين شناسي ايران، انتشارات دانشگاه تربيت معلم، شماره 120، 260 صفحه
2- Bogue, R.H., 1955, the chemistry of Portland cement, Reinhold, New York, 796P.
3. Wang, X. - Hansen, R. O., 1990, Inversion of magnetic anomalies of arbitrary three-dimensional bodies. Geophysics 55, PP.1321-1326
4. Reid, A. B., Allsop, J. M., Granser, H., Millet, A. J., Somerton, I. W., 1990, Magnetic interpretation in three dimensions using Euler deconvolution. Geophysics 55, PP.80-91

گزارش برداشت زمين شناسي مورد نظر از روند زير می توان استفاده نمود :
- صفحه اول : عنوان كار روي جلد گزارش
- صفحه دوم : فهرست مطالب و صفحه بندي
1- چكيده
2- مقدمه و كليات
1-2- مقدمه
2-2- موقعيت جغرافيايي به همراه نقشه
3-2- راههاي دسترسي
4-2- وضعيت اجتماعي ( مرد شناسي )
5-2- آب و هواي ناحيه ، ميزان بارندگي ...
3- زمين شناسي كلي منطقه مورد بررسي
1-3- سنگ شناسي
2-3- زمين شناسي ساختماني
3-3- زمين شناسي اقتصادي
4-3- چينه شناسي
4- زمين شناسي ناحيه ( برداشت شده و نقشه تهيه شده )
1-4- سنگ شناسي و كاني شناسي
2-4- زمين شناسي ساختماني (گسل ، تحليل به وسيله نرم افزار Dips و استرونت)
3-4- چينه شناسي، نيمرخ زمين شناسي و واحدهاي سنگي مختلفي
4-4- نقشه زمين شناسي ناحيه
5-4- نقشه توپوگرافي
5- نتيجه گيري
6- منابع
لطفا در گزارش خود مطالب زير به دقت رعايت نماييد:
· برنامه ريزي براي گزارش ، قبل از آغاز به نوشتن ، تعريف تمام فصول ، تخميني از طول هر بخش و تعيين تقريبي تعداد و محتواي اشكال ، جدولها و عكسها .
· از كارها و نظرات قبلي ارائه شده قدرداني شود و دقت زيادي در گردآوري كامل و دقيق فهرست مراجع مبذول گردد.
· قواعد دستور فارسي و بكارگيري كلمات فارسي تا حد ممكن رعايت شود .
· قواعد نقطه گذاري و ديگر علائم رعايت و از بكار بردن جملات تكراري و طولاني خودداري شود .
· توضيحات اضافي يا اصل زبان بيگانه و واژهاي شكل به پاورقي ارجاع شود .
· اگر نوشته اي را مستقيم از منبعي بدون تغيير برداشت نموديد در داخل « گيومه » قرار گيرد با ذكر منبع مورد نظر در انتهاي آن
· در گزارش از شكل ، جدول و نمودار يا عكس جهت توضيح بيشتر كمك گرفته شود.
· شرح جداول در بالاي آنها و شرح شكل ها در زير آنها با قلم ريزتر از متن گزارش نوشته مي شود .
· اگر از جدول ، شكل ، نمودار يا عكسي از ديگري استفاده مي كنيد . ذكر منبع ضروري است . نمودار و اشكال واضح باشد و حتي الامكان فارسي باشد.
· حدالامكان گزارش در صفحه A4 تايپ شود و از بالا 3 سانتي متر و از طرفين و پايين 5/2 سانتي متر فاصله و حاشيه داده شود. شماره صفحه در وسط حاشيه پاييني قرار گيرد.
· گزارش تايپ شده و از يك طرف كاغذ A4 استفاده شود.